Chopin

Narodziny Fryderyka

Fryderyk Franciszek Chopin – był najwybitniejszym polskim kompozytorem i pianistą, urodził się we wsi Żelazowa Wola w powiecie Sochaczewskim. Za dzień urodzin kompozytora rodzina i on sam uznawali dzień 1 marca 1810 roku, ale w metryce chrztu sporządzonej w kościele parafialnym w Brochowie widnieje data 22 lutego. Rozbieżność ta do dnia dzisiejszego nie została ostatecznie rozstrzygnięta, choć współcześnie pierwszeństwo oddaje się dacie obchodzonej przez samego kompozytora i jego najbliższych.

Ary Scheffer, portret Chopina w Muzeum Dordrecht, rok 1847

Pierwsze lata

nZ okna drugiego piętra Pałacu Saskiego regularnie dobiegał dźwięk polonezów. Grał je na fortepianie niespełna siedmioletni chłopiec zwany przez swych bliskich Fryckiem. Były to jego pierwsze, autorskie kompozycje, stworzone wspólnie z nauczycielem Wojciechem Żywnym i ojcem – Mikołajem. Wówczas nikt nie spodziewał się jeszcze, że mimo ogromnego talentu za kilkadziesiąt lat nazwany zostanie „poetą fortepianu” i przejdzie do historii jako najwybitniejszy polski pianista i kompozytor.

Fryderyk wraz z siostrami w wieku kilku miesięcy przeprowadził się do Warszawy. Zamieszkał w Pałacu Saskim, który był wówczas siedzibą Liceum Warszawskiego. Jego ojciec – Mikołaj – uczył w nim języka francuskiego. To w tym miejscu Chopin stawiał swoje pierwsze muzyczne kroki. Jego pierwszym nauczycielem był Wojciech Żywny, który szybko odkrył, że niewiele może nauczyć tego młodego, utalentowanego chłopca. Pozwolił więc rozwijać się jego talentowi, a swe uwagi ograniczał tylko do warsztatu. Chopin doceni to jako dorosły człowiek – do końca swojego życia ciepło będzie wspominał pierwszego nauczyciela.

Chopin już jako dziecko grał na salonach warszawskich, m. in. przed księciem Konstantym Romanowem pełniącym na początku XIX wieku obowiązki gubernatora wojskowego Królestwa Polskiego.

Fryderyk kończył kolejne szkoły. Najpierw Liceum Warszawskie, potem Szkołę Główną Muzyki przy Uniwersytecie Warszawskim. Tam uczył go m.in. Józef Elsner, który na świadectwie określił Chopina (wówczas nastolatka) „muzycznym geniuszem”.

Pianino w Valldemossa, Majorka

Podróże po świecie

2.11.1830 roku wyruszył w kierunku Wiednia. Wtedy jeszcze nie wiedział, że już nigdy nie ujrzy swej ojczyzny. W Weidniu dotarły do niego wiadomości o wybuchu powstania listopadowego. Martwił się o swoją rodzinę i nie mógł skupić się na koncertowaniu.

Przełamać się mógł w połowie 1831 roku. Dał on wówczas koncert w wiedeńskim Kärtnerthortheater. Krótko po tym wydarzeniu opuścił Wiedeń, aby udać się do miejsca, w którym miał pozostać już na stałe – do Paryża.

Powstanie upadło i wielu emigrowało do Paryża. Obecność rodaków w połączeniu z talentem Chopina poskutkowały zdobyciem ogromnej popularności wśród paryskich elit. Ugruntował ją udany koncert z lutego 1832 roku w jednym z salonów Camille Pleyela, słynnego wytwórcy fortepianów.

Sława przełożyła się na propozycje wydawnicze. W l1832 Chopin podpisał kontrakt z paryską firmą wydawniczą Schlesingera. Jego utwory ukazywały się też w Lipsku i Londynie. Jednocześnie Chopin był popularnym nauczycielem.

Tablica Fryderyka Chopina, 12 place Vendôme, Paryż

Choroby

W drugiej połowie lat trzydziestych i latach czterdziestych pianista zaczyna chorowa. Chopin zmaga się z objawami gruźlicy, które często wykluczają go z życia towarzyskiego. Brak sił jest powodem odmówienia mu poślubienia ukochanej Marii Wodzińskiej w 1836 roku. Pogłębia to tylko jego zły stan.

Kolejna wybranka to starsza od niego George Sand. W latach czterdziestych XIX wieku Chopin wielokrotnie bywał w posiadłości pisarki we francuskim Nohant. Tam też powstały jego najwybitniejsze dzieła. Relacje między Chopinem a Sand nie były jasne: Ona w listach określała siebie jako drugą matkę kompozytora, ośmieszyła go w napisanej przez siebie książce „Lukrecja Floriani”, ale on lubił domowe ciepło, jakie zapewniała mu partnerka. Rozstanie z nią doprowadziło do pogorszenia się jego stanu zdrowia.

Portret Fryderyka Chopina i George Sand

Nokturny Opus 9, No. 1

Nokturny op. 9(I – b-moll, II - Es-dur – H-dur) – zbiór trzech nokturnów skomponowanych przez Fryderyka Chopina w latach 1830-1831, wydanych po raz pierwszy w Paryżu w 1832 nakładem wydawnictwa M. Schlesinger. Utwory dedykowane są francuskiej pianistce, kompozytorce i nauczycielce Marie Pleyel. Wszystkie utwory rozpoczynają się przedtaktem w partii prawej ręki. Zostały one napisane w wieku 20 lat. Jego gra jest niezaprzeczalnie piękna choćby dla samego sposobu wyrażania granych przez siebie nut. Nastrój Nokturny jest na początku refleksyjny do momentu kiedy nagle staje się płomienny przy końcu, Nowa melodia, która kończy nokturnę rozpoczyna się spokojnie, po czym uderzenia stają się mocniejsze osiąga następnie najgłośniejszy moment (fortissimo). Po genialnym przejściu, podobnym do śpiewu trylem zachwyt opada i nokturna kończy się spokojnie.

Pierwsze takty z Nokturny Fryderyka Chopina Opus 9. Nr 1

Śmierć

Pod koniec 1848 roku Chopin wrócił z podróży do Londynu. Od tej czasu jego stan zdrowia bardzo szybko się pogarszał. Mimo starań kolejnych lekarzy jasne stawało się, że Chopin przegra walkę ż postępującą szybko gruźlicą. W ostatnich miesiącach odwiedzali go członkowie rodziny, przyjaciele i uczniowie. Fryderyk Chopin zmarł 17 października 1849 roku. Po śmierci dokonano odlewu dłoni oraz twarzy kompozytora. Jego ciało złożono do grobu na paryskim cmentarzu Pere-Lachaise. Serce zabrała do Polski siostra Fryderyka – Ludwika. Zostało ono wmurowane w jeden z filarów Bazyliki Świętego Krzyża w Warszawie. Najnowsze badania dowodzą, że zmarł on na zapalenie mięśnia sercowego. W sercach i umysłach ludzkich odznaczył się jako wybitny polski kompozytor.

Pomnik Chopina na Père Lachaise, Paryż. Pomnik wyrzeźbiony przez Auguste Clésinger

Konkursy Chopinowskie

Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina jest jednym z najstarszych i najbardziej prestiżowych konkursów muzycznych na świecie. Należy również do nielicznej grupy monograficznych konkursów pianistycznych, poświęconych wykonawstwu muzyki jednego kompozytora.

Pierwszy Konkurs Chopinowski odbył się w 1927 roku w Filharmonii Warszawskiej. Jego inicjatorem był wybitny polski pianista, pedagog i kompozytor – Jerzy Żurawlew. Kolejne konkursy odbywały się - z założenia co pięć lat - w 1932 i 1937 roku. Czwarty konkurs, już powojenny został zorganizowany w 1949 roku, a piąty - w 1955. Od tegoż roku Konkursy im. F. Chopina odbywają się regularnie co pięć lat.

Organizatorem trzech pierwszych edycji była Wyższa Szkoła Muzyczna przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Po wojnie konkursy powstawały przy współudziale władz państwowych, tj. Ministerstwa Kultury i Sztuki, które było bezpośrednim zleceniodawcą i koordynatorem prac przygotowawczych. Od 1960 do 2005 roku głównym organizatorem konkursu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Od szesnastej edycji w 2010 roku konkurs organizowany jest przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.

Konkurs Chopinowski od 1957 roku należy do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Genewie.

Grę pianistów ocenia międzynarodowe jury.
Konkurs im. Fryderyka Chopina jest przeznaczony dla pianistów w wieku od 17 do 28 lat.

Źródła:

• https://www.mallorcazeitung.es/kultur/2017/11/07/mallorca-urlauber-chopin-starb/55501.html
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Nokturny_op._9_(Chopin)
• http://blog.surgepolonia.pl/2018/02/ojcowie-niepodleglosci-fryderyk-chopin-poeta-fortepianu/
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Fryderyk_Chopin
• https://culture.pl/pl/artykul/miedzynarodowy-konkurs-pianistyczny-im-fryderyka-chopina